Blog 45 Babel

Wat zegt u?
Een van de moeilijke dingen hier is de taal. De mensen spreken hier Tshivenda.
Het is in Venda net als in Friesland: zet twee Friezen bij elkaar en ze spreken Fries.

Tshivenda spreken wordt op school overigens ontmoedigd. Engels is hier de taal om te onderwijzen.
Het is voor de leerlingen “verboden” om onderling Tshivenda te spreken. Maar evengoed praten de collega’s onderling Tshivenda. Wel zo gemakkelijk.
Engels is hier de tweede taal. Dat is handig, dat kunnen we redelijk verstaan en spreken.
Niet iedereen in bijvoorbeeld de kerk spreekt en verstaat Engels. De diensten zijn in Tshivenda. Maar elke zondag is er vertaling speciaal voor ons! Heel geweldig.

Is die taal dan zo moeilijk? Ja.
We hebben een flink aantal lessen gehad, maar het blijft moeilijk.
Wat denk je van de verleden tijd van “ik”? Dat zijn we niet gewend.
En de letters worden verschillend uitgesproken: de l zeg je soms als een gewone l, maar in andere woorden weer als een tussenvorm tussen de d en de r.
En er zijn heel veel voorstukjes aan een woord, afhankelijk van de situatie. Zwi of vho of mu of mi... Met je woordenboek kun je dus ook niet zoveel beginnen. En dan al die verbuigingen: Ashu, washu, yashu... het betekent allemaal onze, maar welke vorm je gebruikt hangt weer van het zelfstandig naamwoord af. Khotsi ashu, Mune washu: onze Vader, onze God.

Maar onderhand kennen we wel een aantal woorden. Zeg maar uit elke zin die gesproken wordt 1 woord. En we kunnen goeiedag (morgen, middag, tegen de avond, avond/nacht) zeggen. En vragen en antwoorden hoe het gaat (beleefdheidszinnetjes).

We hebben o.a. de apostolische geloofsbelijdenis geleerd: wat de woorden betekenen. Maar die zeggen de mensen zo verschrikkelijk snel op, dat we niet eens kunnen meelezen. In het algemeen spreken de Venda veel en snel.
Zingen gaat beter. We zingen redelijk in Tshivenda. De uitspraak is geen probleem, maar we hebben meestal geen notie van de inhoud en hopen dat het goed is. En welk gevoel krijg je, als je een geestelijk lied zingt op de wijs van “Aan de oever van de Rotte”?

Heleen is beter in de taal dan ik ben en fanatieker. Ze kent veel meer woorden en oefent bijna elke dag.
We hebben op school een boekje voor kinderen waar beide talen in staan, dat is wel handig.
Er zijn elk jaar flink wat leerlingen die van een Vendaschool komen, leerlingen wisselen hier heel gemakkelijk van school. Maar dat geeft wel problemen, omdat ze het Engels dan niet beheersen en snel achter raken. Weer kandidaten voor ons om ze bij te werken. Meestal pikken kinderen met een normale intelligentie de taal snel op.
Maar ja, wij zijn zestigers. Ik merk, dat een taal leren moeilijker gaat dan vroeger. Soms hoor ik een woord en denk: dat wil ik onthouden. Herhalen, herhalen, maar helaas ben ik het de volgende dag al weer kwijt.

We redden ons aardig met Engels en ik ben al blij dat dat lukt. Je wordt ook regelmatig voor het blok gezet. Bijvoorbeeld in de kerk: Nu zal Harry voor ons bidden. Geen vraag, maar een constatering. Wakker worden :), gaan staan en bidden. Het lukt allemaal.
Om het wat ingewikkelder te maken: een aantal collega’s komt uit Zimbabwe en spreekt dus een nog andere taal. Die ligt vrij dicht bij Tshivenda, maar toch.

Ik denk de oplossing te hebben gevonden: ik heb ze verteld dat we in Groningen ’s morgens, ’s middags en ’s avonds altijd “moi” zeggen. Dat is handig. En als we nu ’s morgens op school komen, groeten sommige collega’s ons met MOI.

Om even in stijl af te sluiten: Ri do vhonana: tot ziens!