Blog 29 Leven en dood

Leven en dood liggen hier in Venda dicht bij elkaar. Er sterven veel mensen, ook op jonge leeftijd. Veel mensen hebben diabetes en hoge bloeddruk, misschien ook door het eenzijdige voedsel.
Aids is er ook, maar daar wordt weinig over gesproken. Wat betreft de gezondheidszorg zijn er wel klinieken en er is een ziekenhuis.

De wegen zijn gevaarlijk, de mensen zitten met veel te veel in een oude, onveilige auto, vaak in het bakkie, zonder bescherming. Onlangs raakte in de buurt een taxibusje van de weg. Vijf van de 28! inzittenden hebben het niet overleefd.

De vader van iemand van de Bijbelstudieclub is overleden. Hoewel we de man zelf niet kennen, gaan we natuurlijk wel mee naar een Tabelo. Dat is een bijeenkomst in een tent, een aantal dagen voorafgaand aan de begrafenis. Elke avond, een week lang, om een uur of half zes komen mensen dan samen om te bidden, een preek te horen en te zingen. Dit om de nabestaanden te bemoedigen. Het duurt meestal een uur. Natuurlijk in het Tshivenda, dus meestal verstaan we er niet veel van. Gelukkig is er soms vertaling van een van onze vrienden.
Meestal wordt er op zaterdag begraven, soms op zondag, afhankelijk natuurlijk van de sterfdatum.

Deze keer gaan we met een aantal mensen van de Bijbelstudieclub naar zo’n bijeenkomst. Het is zaterdagavond. We gaan met z’n vijven en vertrekken om 16.30 uur. Een uurtje, denken we. Wat we echter niet weten, is dat het een uur rijden is. En dan voornamelijk over onverharde wegen. Ergens in de wildernis ligt het dorpje Dolidoli.
Geen telefoonbereik, maar dat hebben we ook niet nodig vandaag. Gelukkig wel elektriciteit.
Daar moeten we zijn. Een echt Afrikaans dorp, met rondavels, veekralen en lemen muurtjes, en een tent voor de bijeenkomst. Nou ja... tent... afdakje. We zijn niet de enigen. Het hele dorp is aanwezig en veel familieleden van heinde en ver zitten op het erf. Ze zullen vannacht blijven slapen, binnen, op het erf of in de huizen van de buren. Want de begrafenis zal morgenvroeg plaatsvinden. Daarvoor moet er heel wat geregeld worden. Al die mensen moeten natuurlijk ook eten en drinken hebben. Dus worden er een flink aantal kippen geslacht, en de bijbehorende mieliepap –hoofdvoedsel hier- staat al in grote kookpotten te pruttelen. Talloze vrouwen scharrelen er rond om alles klaar te maken. Er heerst een serene sfeer.

Intussen begint de dienst. Je merkt niet, dat de mensen echt verdrietig zijn. Misschien zijn ze dat wel, maar tonen ze het niet. Tijdens de preek maakt de voorganger grapjes.
In ieder geval zijn de vrienden van de Bijbelstudie erg blij dat we er zijn, dat vertellen ze ons meerdere keren. Zo kunnen we misschien iets betekenen zonder dat we veel woorden gebruiken.

Na de dienst denken we te vertrekken, maar dat is niet de bedoeling. Eerst moet er nog wat gegeten, gedronken en gepraat worden. Drinken: frisdrank, want bier en wijn is not done onder Christenen in ons gebied. Eten: harde broodjes, zelfgebakken.
Heleen krijgt een rondleiding van onze zuster. Die stimuleert haar om foto’s te maken van wat er te zien is. De mensen willen graag op de foto, dus we hebben nu een verzameling van ooms en tantes, buren en neven en nichten van de overledene.

In de Vendacultuur is het vooral heel belangrijk hoe de begrafenis verloopt. Voorouderverering is hier nog springlevend. In een grote kerkgemeenschap, ZCC, wordt het Christendom moeiteloos gemengd met voorouderverering en allerlei andere heidense gebruiken. Gelukkig is dat in de Reformed Church absoluut niet het geval. Maar ook hier is het heel belangrijk dat een begrafenis goed verloopt. Ook in de gebeden wordt hier meer aandacht aan gegeven dan aan troost voor nabestaanden. Misschien wel een overblijfsel uit vroegere tijden.

In het donker rijden we weer terug en dan zijn we om kwart over 9 weer thuis.
Bijzonder, de overleden man hebben we nooit gekend en toch voelde het heel vertrouwd om op zijn Tabelo te zijn en de voorbereidingen van zijn begrafenis mee te maken.
De volgende avond op de Bijbelstudie hebben we gedankt voor de goed verlopen begrafenis van die morgen.

Intussen zijn we op school lekker bezig, we krijgen wat meer rt-leerlingen Ook komen er meer andere bezigheden. Daarover D.V. een volgende keer meer.